Không bắt đầu từ những dự án quy mô lớn hay các công trình mang tính biểu tượng, bản đồ du lịch TPHCM trong giai đoạn phát triển mới đang dần được hình thành từ những điều gần gũi nhất. Mỗi phường, xã kể câu chuyện của mình, từ di sản, ký ức đô thị, đời sống cộng đồng đến nhịp sống đương đại. Sự cộng hưởng của những “mảnh ghép cơ sở” ấy đang mở ra một không gian du lịch đa dạng, bền vững và giàu bản sắc cho Thành phố.
Trong nhiều năm, du lịch TPHCM thường được nhận diện qua các điểm đến quen thuộc ở khu vực trung tâm và những tuyến tham quan truyền thống. Khi Thành phố bước vào giai đoạn phát triển mới với không gian đô thị mở rộng, yêu cầu tái cấu trúc sản phẩm du lịch theo hướng bền vững, gắn với cộng đồng ngày càng rõ nét. Câu chuyện du lịch vì thế không còn được kể từ một vài “điểm sáng” đơn lẻ, mà lan tỏa từ từng phường, xã, nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa và đời sống đô thị phong phú nhất.
Là phường đầu tiên của TPHCM mới sau sáp nhập và vận hành chính quyền hai cấp, phường Sài Gòn sớm định hướng phát triển du lịch từ các điểm đến quen thuộc, gắn với không gian văn hóa và những biểu tượng lịch sử của đô thị. Tour Sài Gòn chào ngày mới được xây dựng như một hành trình chậm, bắt đầu bằng cà phê sáng tại khách sạn Continental, dạo bước qua Nhà thờ Đức Bà, trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố, Nhà hát Thành phố, tiếp nối tại không gian gốm Bát Tràng và khép lại bằng ẩm thực ba miền.
Mới đây, nhiều địa phương cũng đang chủ động “vẽ lại” bản đồ du lịch từ cơ sở với các sản phẩm mới như Chạm vào dấu xưa (phường Bình Tây), Xuân Hòa – Dáng xưa trong phố mới (phường Xuân Hòa), Vì Côn Đảo xanh hay Du ngoạn ngắm hoàng hôn trên du thuyền Indochina Star. Trong đó, tuyến Trải nghiệm văn hóa – Dấu ấn Tân Định (Phường Tân Định) khai thác di tích lịch sử, chợ truyền thống và ẩm thực bản địa. Bà Đỗ Thị Ánh Tuyết, Phó Chủ tịch UBND phường Tân Định, nhấn mạnh phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng là một trong những định hướng quan trọng trong chiến lược kinh tế – dịch vụ của địa phương.
“Phường xác định phát triển các di sản văn hóa để thúc đẩy du lịch, từ đó gắn kết với các hoạt động phát triển kinh tế tại địa phương. Chúng tôi phối hợp với Sở Du lịch và các doanh nghiệp lữ hành để truyền thông, quảng bá những điểm đến gắn với di tích lịch sử, qua đó góp phần cộng hưởng vào bản đồ du lịch chung của Thành phố.” Bà Tuyết nói.
Đồng hành cùng địa phương trong quá trình xây dựng sản phẩm, doanh nghiệp lữ hành đóng vai trò kết nối quan trọng. Ông Trần Thế Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Lữ hành Vietluxtour cho biết, các điểm đến tại phường Tân Định vốn có giá trị văn hóa – lịch sử lâu đời nhưng trước đây còn rời rạc.
“Chúng tôi phối hợp với địa phương xây dựng lại các điểm đến thành một câu chuyện mạch lạc, giúp du khách hiểu rõ hơn về sự giao thoa văn hóa, tín ngưỡng của người dân địa phương và của đô thị Sài Gòn,” Ông Dũng chia sẻ.
Cách tiếp cận này không chỉ đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mà còn tạo sự tham gia trực tiếp của cộng đồng. Người dân không đứng ngoài hoạt động du lịch, mà trở thành chủ thể kể chuyện, người gìn giữ và lan tỏa giá trị địa phương. Gắn bó hơn 45 năm với chợ Tân Định, bà Trần Thị Chính cho rằng du lịch giúp không gian chợ truyền thống được “đánh thức” theo cách mới.
“Khách nước ngoài đến đây không chỉ mua sắm mà còn quan tâm kiến trúc chợ, cách buôn bán, sinh hoạt của người dân. Điều đó giúp chợ Tân Định có thêm sức sống,” bà Chính bày tỏ.
Mỗi phường, xã của TPHCM đều sở hữu những giá trị riêng, có thể là một ngôi chợ lâu đời, một tuyến phố nghề, một công trình tôn giáo hay một không gian sinh hoạt cộng đồng mang đậm dấu ấn cư dân bản địa. Khi những giá trị ấy được nhận diện, kết nối và kể lại bằng ngôn ngữ du lịch, Thành phố không chỉ mở rộng thêm sản phẩm, mà còn mở ra cách tiếp cận mới, coi du lịch là một phần của đời sống đô thị. Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Dũng nhấn mạnh.
“Thành phố sẽ tiếp tục chỉ đạo Sở Du lịch phối hợp với các sở, ngành và Ủy ban nhân dân 168 phường, xã, đặc khu để hoàn thiện, phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, nâng cao sức hấp dẫn của điểm đến và tính chuyên nghiệp của dịch vụ. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông, quảng bá hình ảnh các địa phương trên nền tảng số.”
Trong bối cảnh TPHCM hướng tới trở thành siêu đô thị tích hợp kinh tế, văn hóa, du lịch, việc “vẽ lại” bản đồ du lịch từ phường, xã không chỉ giúp phân bổ dòng khách hợp lý hơn, mà còn tạo động lực phát triển đồng đều giữa các địa bàn. Đó là cách để du lịch gắn chặt với cộng đồng, bảo tồn di sản và nâng cao chất lượng đời sống đô thị.
Khi từng phường, xã cùng kể câu chuyện của mình bằng sự tử tế và sáng tạo, bản đồ du lịch TPHCM không chỉ được mở rộng về không gian, mà còn được làm giàu về chiều sâu, từng bước khẳng định vị thế của một đô thị du lịch sống động, đa dạng và giàu bản sắc trong khu vực.