Tin tứcTrong vô vàn món ngon đất cố đô, người ta luôn nhắc đến bánh bèo, bánh nậm và bánh lọc như một “tam vị nhất thể” đại diện cho tinh thần ẩm thực Huế – nhẹ nhàng, mộc mạc mà sâu sắc đến từng chi tiết. “Việt Nam kỳ thú” khám phá hương vị những món bánh đặc trưng này.
Bánh bèo – Cái duyên nhỏ trong lòng chén
Nghe đến "bánh bèo", nhiều người dễ lầm tưởng đó là món liên quan đến cây cỏ nước. Nhưng ở Huế, “bèo” không trôi mà lại nằm e ấp trong chiếc chén nhỏ xinh, mỏng manh như cánh lụa, mượt mà như nét duyên của người con gái đất cố đô.
Được làm từ bột gạo pha loãng, hấp trong từng chén con, bánh khi chín hiện lên màu trắng ngà, mềm mịn, ở giữa lõm xuống tựa lòng bàn tay đón nắng. Trên mặt bánh, người Huế khéo léo rắc lên tôm chấy vàng ruộm, tóp mỡ giòn tan, hành phi thơm lừng và đôi khi thêm chút bột tôm rim sánh mặn tạo nên một bản hòa âm hương vị vừa dân dã, vừa thanh cao.
Điều khiến bánh bèo Huế trở nên đặc biệt nằm ở hương vị và cách thưởng thức. Người Huế không dùng muỗng, họ dùng một con dao tre nhỏ như một nghi thức thanh lịch, nhẹ nhàng gẩy từng miếng bánh, chấm vào chén nước mắm ngọt pha tỏi ớt cay nhẹ.
Chỉ một miếng thôi, bạn đã có thể cảm nhận trọn vẹn cái từ tốn, duyên dáng và tinh tế như chính tâm hồn người Huế, luôn biết trân trọng cái đẹp trong những điều giản dị nhất.
Bánh nậm – Lá gói chuyện quê
Thoạt nhìn, bánh nậm có vẻ khiêm nhường chỉ là lớp bột mỏng dẹt được gói trong lá chuối hoặc lá dong, đem hấp chín. Nhưng ẩn sau hình thức ấy là cả một quy trình công phu và tinh tế.
Bột gạo phải được khuấy liên tục trên lửa nhỏ cho đến khi đạt độ sánh mịn như nhung. Nhân bánh là sự kết hợp khéo léo giữa tôm tươi giã nhuyễn, thịt băm, hành tím và tiêu, xào đến khi dậy mùi thơm, vàng ươm.
Sau khi hấp, ngay khoảnh khắc bóc lớp lá chuối còn đọng sương làn hơi nước, một hương thơm dịu nhẹ bốc lên, thơm mùi gạo chín, thoang thoảng hương tôm thịt, phảng phất mùi lá quê.
Bánh dẻo, nhân béo mà đậm đà. Chan thêm một muỗng nước mắm tỏi ớt pha ngọt nhẹ, món ăn tưởng chừng đơn sơ bỗng hóa nên quyến rũ đến lạ.
Ở Huế, người ta hay ăn bánh nậm vào buổi xế trưa hay chiều lặng như một cách thưởng thức sự chậm rãi, an yên giữa dòng đời tất bật. Không ồn ào, không vội vàng, bánh nậm là lời thủ thỉ dịu dàng của Huế, chỉ ai đủ tinh tế mới lắng nghe được trọn vẹn.
Bánh lọc – Trong suốt một nỗi nhớ
Nếu bánh bèo là nốt bổng nhẹ nhàng, bánh nậm là làn gió mềm mỏng, thì bánh lọc chính là nốt trầm sâu lắng – đậm vị, thấm hồn và khiến người ta phải dừng lại để cảm.
Bánh lọc Huế là món ăn không cầu kỳ về hình thức, nhưng ẩn chứa một chiều sâu vị giác tinh tế. Vỏ bánh được làm từ bột năng, phải nhồi thật kỹ đến khi đạt độ mịn, dẻo mà không dính tay. Nhân bánh là sự kết hợp đầy cá tính: tôm đất nguyên con được rim lên màu đỏ au, thấm mặn ngọt, đi kèm miếng thịt ba chỉ cắt nhỏ – vừa béo, vừa đậm đà, vừa “chất Huế”.
Bánh lọc có hai phiên bản, mỗi loại là một cung bậc cảm xúc: Không gói lá, hấp trực tiếp được gọi là bánh lọc trần. Khi chín, lớp vỏ bánh trở nên trong suốt như pha lê, lấp ló nhân tôm thịt bên trong khiến ai nhìn cũng phải nuốt nước bọt.
Hoặc bánh lọc gói lá bằng lá chuối xanh và hấp lên trong lửa vừa. Khi bóc ra, mùi thơm của lá quyện với bột, nhân tạo nên một lớp hương riêng chỉ có ở Huế, vỏ bánh dẻo hơn, đậm đà hơn và ấm áp như một cái ôm quê nhà.
Và dĩ nhiên, không thể thiếu nước mắm pha tỏi ớt, loại mắm vừa mặn, vừa ngọt, lại cay nhè nhẹ nơi đầu lưỡi. Mỗi lần cắn vào bánh, tôm giòn rụm, thịt mềm tan, vị rim thấm vào lớp bột trong, gói trọn trong đó một miếng Huế mộc mạc mà không hề đơn giản.
Không chỉ là bánh – Đó là văn hóa sống của Huế
Từng chiếc bánh mang dáng dấp của ẩm thực cung đình xưa – nơi mọi thứ, từ nguyên liệu đến cách gói, cách bày, đều phải chỉn chu và chuẩn mực. Dẫu đã rời khỏi chốn hoàng cung để hòa vào đời sống thường nhật, những chiếc bánh ấy vẫn giữ được hồn cốt riêng biệt: giản dị nhưng không tầm thường, mộc mạc mà vẫn đầy tính nghệ thuật.
Người Huế không ăn bánh chỉ để no mà để trò chuyện, để chậm lại, để ngồi bên nhau trong chiều mưa lất phất hay một buổi trưa nắng rát, nhâm nhi chiếc bánh nóng hổi, nghe hương tôm thịt quyện cùng mùi lá, cảm nhận sự chỉn chu trong từng lớp bột.
Nếu bạn cũng yêu thích hương vị ẩm thực xứ Huế hãy thử ghé thăm các khu chợ truyền thống, lâu đời để được trải nghiệm các món ăn dân dã, gần gũi và nhớ thưởng thức vị của ba loại bánh này.