Tin tứcNhiều nội dung được tạo dựng theo kịch bản thảm họa, vụ án rúng động hoặc tình huống gây sốc nhằm thu hút lượt xem, trong đó có những tin bịa đặt về các vụ sập nhà cao tầng, tai nạn du lịch, án mạng nghiêm trọng… khiến nhiều địa phương như Thanh Hóa, Nghệ An, Đồng Nai, An Giang bị kéo vào vòng xoáy tin giả.
Theo lực lượng công an chuyên trách phòng chống tội phạm công nghệ cao, tin giả đang lan truyền với tốc độ chóng mặt, thường xuất hiện dưới dạng bài báo giả mạo, video cắt ghép hoặc mạo danh cơ quan chức năng để tăng độ tin cậy. Chỉ trong vài phút, một nội dung giả có thể tiếp cận hàng nghìn người, đặc biệt nếu liên quan tới các vụ án nóng hay sự kiện nhạy cảm.
Về chế tài, người phát tán tin giả có thể bị phạt hành chính tới 75 triệu đồng. Trường hợp sử dụng AI dựng video tin giả gây hậu quả nghiêm trọng, mức phạt có thể lên tới 100 triệu đồng với cá nhân, 200 triệu đồng với tổ chức, kèm yêu cầu gỡ bỏ nội dung.
Nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” (Điều 288 Bộ luật Hình sự) hoặc “Vu khống” (Điều 156 Bộ luật Hình sự), người vi phạm có thể bị khởi tố hình sự.
Cơ quan chức năng cho biết hiện đang áp dụng đồng thời biện pháp pháp lý, kỹ thuật và truyền thông để xử lý. Một trong những giải pháp là “dùng AI bắt AI”, tức sử dụng công nghệ nhận diện hình ảnh/video giả (deepfake detection) để phân tích các dấu hiệu bất thường.
Tin giả do AI tạo ra thường có tiêu đề giật gân, thiếu nguồn tin chính thống, bỏ qua chi tiết về thời gian, nhân vật, số liệu cụ thể, và lồng ghép yếu tố gây phẫn nộ hoặc thương cảm nhằm thúc đẩy chia sẻ.
Các dấu hiệu nhận diện video giả có thể gồm: cử động miệng không khớp tiếng nói, hình ảnh “mượt quá mức” hoặc giật nhẹ, âm thanh thiếu nhịp điệu tự nhiên, chữ và bảng tên bị méo hoặc sai font, ánh sáng và bóng đổ không thống nhất.
Việc nâng cao nhận thức người dùng và tăng cường phối hợp giữa cơ quan quản lý với các nền tảng mạng xã hội được xem là giải pháp then chốt để ngăn chặn làn sóng tin giả AI.
