Tin tứcĐây là bước đi nhằm cụ thể hóa quy định trong Bộ luật Lao động, đồng thời giải quyết nhu cầu sản xuất, xuất khẩu và dịch vụ trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đang chịu áp lực về đơn hàng, nhân lực.
Theo quy định mới, các ngành nghề được phép huy động lao động làm thêm đến 300 giờ/năm gồm: sản xuất, gia công xuất khẩu hàng dệt may, da giày, điện tử, chế biến nông – lâm – thủy sản; sản xuất và cung cấp điện, viễn thông, lọc dầu, cấp – thoát nước. Ngoài ra, các lĩnh vực dịch vụ công, y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp cũng nằm trong phạm vi áp dụng. Những công việc đòi hỏi lao động kỹ thuật cao, hoặc trong tình huống cấp bách do thiên tai, sự cố kỹ thuật, thiếu nguyên liệu… cũng được phép tổ chức tăng ca.
Trước đây, Bộ luật Lao động 2019 chỉ cho phép tối đa 200 giờ làm thêm mỗi năm. Việc mở rộng lên 300 giờ mang tính chất đặc thù, được thiết kế nhằm vừa đáp ứng yêu cầu sản xuất, vừa giữ giới hạn để đảm bảo sức khỏe và quyền lợi của người lao động.
Trao đổi với Báo Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Văn Triều, nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn Lao động TP.HCM, cho rằng vấn đề quan trọng không nằm ở con số 300 giờ, mà ở cơ chế thực thi.
“Pháp luật đã quy định rõ ràng: muốn làm thêm, doanh nghiệp phải có sự đồng ý của người lao động. Tuy nhiên, thực tế nhiều công nhân e ngại mất việc hoặc bị giảm thu nhập nên không dám từ chối. Do đó, văn bản hướng dẫn lần này mang hai điểm tích cực. Thứ nhất, buộc doanh nghiệp minh bạch trong tổ chức, nếu vi phạm sẽ bị xử lý. Thứ hai, nhắc nhở người lao động rằng quyền quyết định nằm ở chính họ, việc tăng ca không thể là mệnh lệnh một chiều” – ông Triều nhấn mạnh.
Theo ông, khi người lao động ý thức rõ quyền lợi, họ sẽ có cơ sở để lên tiếng nếu bị ép buộc làm việc quá sức.
Sở Nội vụ lưu ý: Việc tăng ca phải có sự đồng ý của người lao động về thời gian, địa điểm, công việc. Tổng số giờ làm việc và làm thêm không được vượt quá 12 giờ/ngày, kể cả ngày nghỉ, lễ, Tết.
Đặc biệt, khi bố trí người lao động làm thêm từ trên 200 đến 300 giờ/năm, doanh nghiệp phải gửi thông báo cho Sở Nội vụ nơi tổ chức làm thêm. Nếu trụ sở chính đặt ở địa phương khác, doanh nghiệp cũng phải thông báo cho Sở Nội vụ nơi đặt trụ sở chính. Thông báo cần gửi chậm nhất 15 ngày kể từ khi phát sinh việc làm thêm vượt quá 200 giờ, theo mẫu quy định tại Nghị định 145/2020.
Nhiều ý kiến cho rằng việc mở rộng khung làm thêm lên 300 giờ là giải pháp hài hòa lợi ích: doanh nghiệp có thêm dư địa sản xuất, giữ được đơn hàng, còn người lao động có thêm thu nhập. Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả, cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người lao động đều phải giám sát, tuân thủ và thực hiện đúng tinh thần pháp luật.
Chỉ khi quyền lợi và sức khỏe của công nhân được đảm bảo, việc tăng ca mới thực sự trở thành một lựa chọn tích cực thay vì gánh nặng.
