Tin tứcLời nói có thể mở ra cơ hội, cũng có thể gây rắc rối nếu không được kiểm soát. Người trưởng thành khôn ngoan không phải là người nói nhiều, mà là người biết khi nào nên im lặng.
Cha mẹ cần dạy trẻ hiểu rằng có những câu nói tưởng chừng vô hại, nhưng nếu kể bừa bãi sẽ dẫn đến phiền phức. Đó là chuyện thị phi của người khác, những lời than vãn không dứt và bí mật riêng tư của bản thân hoặc gia đình.
1. Không bàn tán chuyện thị phi
Trẻ nhỏ thường tò mò và dễ mang chuyện bạn bè, thầy cô đi kể lại. Chẳng hạn, có em từng nói với cả lớp rằng bạn bị cô giáo phạt vì nói dối cha mẹ. Câu chuyện chưa được kiểm chứng này nhanh chóng lan rộng, khiến bạn xấu hổ còn người kể thì bị bạn bè xa lánh.
Cha mẹ nên giải thích để con hiểu: việc nói xấu người khác không làm mình tốt hơn mà chỉ khiến uy tín giảm đi. Trẻ cần học cách tôn trọng sự riêng tư và lựa chọn những điều tích cực để chia sẻ. Một lời nhắc nhở đơn giản như: “Con không chắc thì đừng kể lại chuyện của người khác” có thể giúp trẻ ghi nhớ lâu dài.
2. Không biến than vãn thành thói quen
Nhiều trẻ đi học về thường xuyên kêu ca: “Con ghét môn Toán”, “Bạn kia chơi xấu với con” hoặc “Con không muốn đi học thêm nữa”. Khi than vãn liên tục, trẻ dễ nhìn mọi việc qua lăng kính tiêu cực và bỏ qua cơ hội cải thiện.
Có trường hợp học sinh lớp 5 luôn lặp lại câu “Con không giỏi, con không làm được”. Sự than vãn biến thành niềm tin tiêu cực, khiến trẻ ngại thử thách.
Cha mẹ cần lắng nghe, nhưng quan trọng hơn là định hướng lại suy nghĩ của con. Một lời động viên như: “Môn Toán khó nhưng con cứ làm từng bước, bố mẹ tin con làm được” sẽ giúp trẻ học cách biến khó khăn thành động lực. Khi thói quen than phiền giảm đi, trẻ trở nên mạnh mẽ và tự tin hơn.
3. Không tiết lộ bí mật riêng tư
Sự vô tư của trẻ đôi khi gây rắc rối cho gia đình. Có em từng kể trước lớp rằng “bố mẹ con cãi nhau” hoặc “mẹ bảo cô giáo dạy không hay”. Những lời này có thể khiến cha mẹ khó xử, thậm chí ảnh hưởng đến mối quan hệ với thầy cô.
Cha mẹ cần giải thích để con hiểu: bí mật gia đình là điều phải được giữ kín. Nếu cảm thấy lo lắng, trẻ có thể chia sẻ với người thân đáng tin cậy chứ không nên kể với bạn bè. Việc học cách giữ kín điều cần giữ chính là bước khởi đầu của sự chín chắn và khả năng bảo vệ bản thân.
4. Cha mẹ làm gương cho con
Thay vì chỉ cấm đoán, cha mẹ nên đưa ra lý do để trẻ hiểu rõ. Không bàn chuyện thị phi vì có thể làm tổn thương người khác. Không than vãn quá nhiều vì điều đó khiến con thêm yếu đuối. Cần giữ bí mật vì tiết lộ có thể gây hệ lụy cho gia đình.
Quan trọng hơn, trẻ sẽ học theo cách ứng xử của cha mẹ. Nếu cha mẹ hay phàn nàn hoặc nói xấu hàng xóm, trẻ khó có thể rèn được sự kín đáo. Nhưng khi cha mẹ nói năng chừng mực, biết giữ kẽ, con cái sẽ tự quan sát và học theo.
Nuôi dạy con không chỉ là cho con kiến thức, mà còn dạy con sự khôn ngoan trong lời nói. Không bàn chuyện thị phi, không chìm đắm trong than vãn, không tiết lộ bí mật riêng tư – đó là ba bài học đơn giản nhưng quan trọng. Khi trẻ học được từ nhỏ, lớn lên con sẽ trở thành người điềm tĩnh, đáng tin cậy – một tài sản quý giá mà cha mẹ có thể trao cho con.
