Trình bày tờ trình, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết dự thảo bổ sung quy định về tiếp công dân trực tuyến (Điều 3a), nhằm thể chế hóa Nghị quyết 57-NQ/TW và Kết luận 107-KL/TW của Bộ Chính trị, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, đặc biệt là với người ở xa hoặc đi lại khó khăn.
Theo dự thảo, công dân được quyền lựa chọn hình thức tiếp trực tiếp hoặc trực tuyến. Tiếp công dân trực tuyến là việc cơ quan, tổ chức, người tiếp công dân sử dụng thiết bị điện tử kết nối qua môi trường mạng để đón tiếp, lắng nghe và tiếp nhận thông tin khiếu nại, tố cáo. Hình thức này phải bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, giữ bí mật và bảo vệ người tố cáo theo quy định pháp luật. Biên bản, dữ liệu, tài liệu phát sinh trong quá trình tiếp công dân trực tuyến có giá trị pháp lý và là căn cứ để giải quyết vụ việc.
Dự thảo cũng sửa đổi quy định trách nhiệm của người khiếu nại, tố cáo khi đến nơi tiếp công dân, yêu cầu họ nêu rõ họ tên, địa chỉ, số căn cước hoặc giấy tờ định danh, trường hợp được ủy quyền phải có giấy ủy quyền hợp pháp, nhằm tránh tình trạng mạo danh, lợi dụng.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết đa số ý kiến tán thành với quy định về tiếp công dân trực tuyến, coi đây là bước tiến trong chuyển đổi số, giúp giảm tải cho các trụ sở tiếp công dân và tạo thuận lợi cho người dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo.
Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ đánh giá thêm hiệu quả triển khai mô hình tiếp công dân trực tuyến, đặc biệt về hạ tầng kỹ thuật và khả năng kết nối giữa trung ương với địa phương. Đồng thời, cần ban hành Nghị định quy định chi tiết trình tự, thủ tục, quyền và nghĩa vụ của công dân, cũng như trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc tiếp công dân trực tuyến.
Liên quan đến quy định về việc xác minh danh tính người khiếu nại, tố cáo, cơ quan thẩm tra cho rằng cần nghiên cứu bổ sung hướng dẫn cụ thể đối với trường hợp người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch, sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa được coi là công dân Việt Nam, để không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
Đáng chú ý, về Luật Tố cáo, ông Dương Thanh Bình cho biết có nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về tình trạng người tố cáo bị tiết lộ danh tính, chịu áp lực, thậm chí bị trù dập, trả thù, trong khi việc xử lý các hành vi này còn thiếu tính răn đe.
Vì vậy, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định cấm tiết lộ danh tính người tố cáo dưới mọi hình thức, đồng thời xác định rõ trách nhiệm pháp lý của cơ quan, tổ chức để xảy ra việc lọt, lộ thông tin. Ủy ban cũng kiến nghị cân nhắc việc luật hóa cơ chế tiếp nhận, xử lý tố cáo ẩn danh hoặc tố cáo qua mạng, bảo đảm phù hợp với chủ trương của cấp có thẩm quyền, góp phần tăng cường bảo vệ người dân khi thực hiện quyền tố cáo theo pháp luật.

