COP30 tại Brazil tung bản dự thảo thỏa thuận khí hậu đầu tiên

Brazil nước chủ nhà Hội nghị COP30 ngày 18/11 đã công bố bản dự thảo đầu tiên của thỏa thuận chung, sau nhiều giờ đàm phán căng thẳng kéo dài tới đêm khuya.

Bản dự thảo dài 9 trang có tên “Global Mutirão” một thuật ngữ bản địa mang ý nghĩa “cùng chung sức vì mục tiêu chung” tập hợp một loạt phương án khác nhau cho những vấn đề gai góc nhất, phản ánh rõ sự khác biệt sâu sắc giữa gần 200 quốc gia tham dự và khối lượng công việc còn lại để đi tới một thỏa hiệp cuối cùng.

Văn kiện được công bố chỉ một ngày sau khi Brazil kêu gọi các phái đoàn “làm việc ngày đêm” để có thể sớm đạt được thỏa thuận vào giữa tuần.

Tâm điểm tranh cãi lớn nhất xoay quanh tương lai của nhiên liệu hóa thạch. Bản dự thảo cho thấy sự chia rẽ rõ rệt giữa một bên là liên minh các nước muốn có “lộ trình” cụ thể để loại bỏ dần than, dầu, khí và bên kia là nhóm các quốc gia sản xuất dầu mỏ kiên quyết phản đối việc đưa cam kết này vào văn kiện cuối cùng.

image-1600-176c542ce98f45edce8401b33f4866b8-9376-3706.jpeg
Hội nghị Pre-COP30 vào tháng 10 - Ảnh: COP30

Để dung hòa khác biệt, dự thảo đưa ra nhiều lựa chọn linh hoạt. Một phương án là tổ chức một “hội thảo” không mang tính ràng buộc nhằm thảo luận các “giải pháp carbon thấp”. Phương án khác là tổ chức một hội nghị bàn tròn cấp bộ trưởng về các biện pháp giúp các nước “từng bước thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch”. Và lựa chọn thứ ba cũng gây tranh cãi không kém là không đưa nội dung này vào thỏa thuận.

Một điểm mới quan trọng khác là đề xuất đánh giá các cam kết khí hậu của mỗi quốc gia hằng năm thay vì 5 năm một lần như hiện nay. Nếu được chấp nhận, cơ chế này sẽ giúp theo dõi sát hơn tiến độ cắt giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu, đồng thời gây thêm sức ép chính trị lên những nước đi chậm so với cam kết.

Về tài chính khí hậu chủ đề sống còn với các nước đang phát triển bản dự thảo đề xuất tăng gấp ba khoản hỗ trợ tài chính từ các nước giàu cho các nước nghèo để thích ứng với biến đổi khí hậu vào năm 2030 hoặc 2035. Đây là yêu cầu then chốt từ nhóm quốc gia dễ tổn thương, vốn lâu nay phàn nàn rằng cam kết tài chính của khối nước phát triển chưa tương xứng với trách nhiệm lịch sử về phát thải.

Bối cảnh thương mại và các biện pháp khí hậu đơn phương cũng được đưa vào văn kiện. Trong khi Trung Quốc dẫn đầu nỗ lực phản đối các công cụ như cơ chế định giá carbon đối với hàng nhập khẩu của Liên minh châu Âu (EU), bản dự thảo đã phác ra 4 phương án để xử lý các lo ngại này. Một gợi ý đáng chú ý là tổ chức một hội nghị thượng đỉnh do Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc chủ trì để bàn về tranh chấp thương mại liên quan tới khí hậu.

Bình luận